Terminem „okluzja" ocenia się pewien zakres położeń żuchwy w związku do szczęki, czyli stanów artykulacyjnych, w jakich zęby przeciwstawne, tzn. ambitne oraz niskie, są ze sobą w dotyku. Poznaje się okluzję, czyli zwarcie centralne, w którym zęby łączą się ze sobą maksymalną kwotą punktów (synonim - położenie miedzyguzkowe), oraz olduzję dotylną, doprzednią i tylną, podczas jakich panuje zmniejszenie kontaktów zębowych.
Kleinrok, Maślanka i Pihut pokazali w roku 2006 następującą definicję pojęć obowiązujących normy zwarciowej.
Prawidłowe zwarcie centryczne:
- równoczesny kontakt wszystkich zębów bocznych w dotylnym położeniu zwarciowym żuchwy, porównywalnym z obowiązującym położeniem głów żuchwy w ważnym położeniu żuchwy;
- równoczesny, wielopunktowy i regularny kontakt zębów bocznych w sporym zaguzkowaniu zębów, właściwym z regularnym położeniem głów żuchwy w podstawowym położeniu żuchwy;
- brak dostępu w zasięgu zębów wysokich w dotylnym położeniu zwarciowym żuchwy (ok. 0,3 mm);
- brak kontaktu w obszarze zębów przednich w okresie wiązania zębów w sporym zaguzkowaniu zębów bez przymusie;
- lekki kontakt zębów przednich w czasie dużego zaciskania zębów w skrajnym zaguzkowaniu zębów;
- brak klinicznie uchwytnego poślizgu centrycznego.
Uwaga! Założenia te działają zarówno w wypadkach z dobrym zgryzem, kiedy i sukcesach z nieprawidłowościami zgryzowymi i(lub) zębowymi.
Prawidłowe zwarcie ekscentryczne:
- grupowy kontakt zębów wysokich w okresie doprzedniego i doprzednio--bocznych zwarciowych ekscentrycznych ruchów żuchwy;
- prowadzenie doprzednie (prowadzenie sieczne): doprzedni ruch zwarciowy z stosunkiem obydwu siekaczy centralnych lub centralnych oraz bocznych w szczęce;
- prowadzenie boczne przez Idy, z wyłącznym kontaktem kłów w czasie granicznych ruchów bocznych lub
- prowadzenie boczne grupowe, z jednoczesnym kontaktem w obrębie kłów i guzków policzkowych zębów przedtrzonowych w toku granicznych ruchów bocznych;
- brak kontaktu w obrębie zębów trzonowych i przedtrzonowych w losu prowadzenia doprzedniego i bocznego przez kły oraz
- brak kontaktów w zakresie zębów trzonowych oraz guzków podniebien-nych zębów przedtrzonowych ambitnych i językowych guzków zębów przedtrzonowych dolnych w przykładzie prowadzenia grupowego.
Kryteria te zaczynają wyłącznie w przykładach z ważnym zgryzem.
Według Majewskiego okluzję, uprzednio opisywaną jako artykulacja zwarciowa (synonimy: zwarcie, zgryz), obecnie (2007) utrzymuje się za wzajemny spokojny i zdecydowany kontakt powierzchni żujących zębów przeciwstawnych łuków.
Według tego jedynego autora okluzja istotna stanowi obecne „połączenie centralne, olduzja prawidłowa, maksymalne zaguzkowanie, maksymalna interkuspida-cja, olduzja statyczna (centric occlusion) - wielapunktowy kontakt zębów przeciwstawnych, przy zachowanej wysokości zwarciowej, który jest w skutku obustronnie równomiernego skurczu mięśni, przywodzących i cofających żuchwę (stąd nazwa pozycja mięśniowa). Żuchwa odnajduje się wówczas w położeniu swobodnego zwarcia, przyjmowanego odruchowo, i jej lęk jest zbliżony z linią środkową ciała".
Podczas przywodzenia żuchwy do szczęki idealnym modelem olduzji będzie taki poziom, w którym dołączy do górnego i równoczesnego kontaktu powierzchni zwarciowych zębów przy niewielkim napięciu mięśniowym. Osiągnie zatem na współczesne aktywowanie receptorów przyzębia. W wzajemnym systemie, którym istnieje szereg stomatognatyczny, równoczesne wywoływanie stanowi obowiązkowym warunkiem, aby mięśnie były wartościowe pracować w rodzaj skoordynowany na możliwie najmniejszym poziomie aktywności (Beyron).
Według Ramfjorda u 95% populacji pierwszy kontakt zębów jest w położeniu dotylnym żuchwy, nie po małym poślizgu dochodzi do olduzji centralnej. Ten poślizgowy ruch odbywa się w założeniu centralnym żuchwy (slide in centric). Olduzja centralna (zwarcie centralne) oraz przywiązane z nim umieszczenie żuchwy jest wartością solidną i systematyczną u znanej jednostki.
Istnieje również ulokowanie w połączeniu centralnym wybierane jako long centric łub freedom in centric, które składa dobrą łatwość w płynięciu żuchwy do pierwszej olduzji, przy której praktyczny jest dalszy ruch poślizgowy, wychodzący z pozie przedniej, bocznej lub bocznej. Według Zarba long
centric nie odchodzi w uzębieniu naturalnym, tymczasem istnieje sztucznie produkowany przez stomatologów podczas terapii okludalnej. Stwierdza on jednocześnie że owy typ dołączania do pierwszej olduzji jest dobro tolerowany przez chorych.
Przy prowadzeniu żuchwy na boki w toku kontaktu łuków zębowych pewne zęby stykają się ze sobą, zapewniając prowadzenie zębowe, podczas jak inne zęby kontakt ten zostają. Według teorii tzw. olduzji zrównoważonej czy zbalansowanej zęby po stronie pracującej i balansującej powinny istnieć ze sobą w związku podczas spacerów bocznych. W gnatologicznej koncepcji olduzji kieł po okolicy działającej widać być drogim zębem kontaktującym lub rozwijającym podczas bocznych ruchów żuchwy.
W uzębieniu naturalnym, określanym jako ważne, kontakty powierzchni żujących zębów bocznych są punktowe, natomiast ich guzki nie rozumieją się ze sobą, a dopiero z bruzdami zębów przeciwstawnych. W przewodzie starzenia się organizmu, w miarę upływu lat, guzki zębowe ulegają starciu, w układzie z czym dochodzi do pogłębienia się powierzchni kontaktu. Przy nadmiernym, niefizjologicznym ścieraniu się zębów biegnie do związków płaszczyznowych.
Arnold i Frumker uważają, że podstawową zasadą terapii okludalnej jest likwidacja kontaktów między guzkami zębów przeciwstawnych.
Na wielkościach żujących zębów identyfikuje się guzki zwarciowe i ar-tykulaeyjne lub ustalające i nieustalające wysokości zwarcia (suppor-ting and nonsupporting cusps). Guzkami zwarciowymi są guzki policzkowe zębów dolnych i guzki językowe zębów górnych (ryc. 35). Guzkami artyku-lacyjnymi są guzki policzkowe czytaj dalej zębów wysokich i językowe zębów dolnych.